افسردگی بیماری ناتوان کننده ای است که هم جسم و هم روان فرد را درگیر می نماید. علائم جسمی بر اشتها، خواب، وزن، میزان انرژی و میل جنسی فرد تاثیر می گذارند. علائم روانی بسیارمتنوع هستند و طیف گسترده ای ازمشکلات فکری و روانی را در برمی گیرند. فرد مبتلا ازنظر ذهنی فلج می گردد. تصور واقعی ازخود را ازدست می دهد و از انجام فعالیت های روزمره و شغلی بازمی ماند. تحقیقات نشان داده است که مجموعه ای از عوامل ارثی، زیستی، محیطی و روانی بر شروع یا پیشرفت افسردگی تاثیر می گذارند. با توجه به گستردگی این عوامل، در این مقاله تنها به بخشی از آنها اشاره می کنیم.
۱) اتفاقات مهم در زندگی که تنش و استرس زیادی را به فرد منتقل می کنند مانند: پایان رابطه زناشویی و یا عشقی در اثر طلاق یا علل مشابه، مرگ فردی که به شدت دوست می دارید، دور شدن طولانی مدت از فرد یا افرادی که دوست می دارید.
۲) مشاجره مداوم با همسر یا فردی که با او در رابطه هستید. داشتن شریک زندگی که خود دچار افسردگی می باشد.
۳) کار کردن تحت فشار زیاد و در محیط های پرتنش، بازنشستگی، از دست دادن شغل و درآمد یا شروع شغل جدید که از آن راضی نیستید.
۴) حاملگی و به دنیا آوردن فرزند و یا سقط جنین.
۵) مهاجرت به شهر یا کشور جدید با فرهنگ و زبان و آداب و رسوم متفاوت.
۶) داشتن مشکلات خواب، درد مداوم در اثر سایر بیماریها، بیماری اضطراب و بیش فعالی بزرگسالان ADHD)). اطلاع از ابتلا به بیماریهای مهم نظیر دیابت، سرطان، بیماری قلبی، پارکینسون و آلزایمر.
۷) اعتیاد به مواد مخدر و یا سوء مصرف داروها.
۸) عوارض داروهای خاصی که می توانند باعث ایجاد خلق افسرده گردند و افراد مستعد را به سمت بیماری سوق دهند.
۹) قرار گرفتن در انزوای اجتماعی به دلایل مختلف نظیر ابتلا به بیماریهای خاص و یا دلایل اجتماعی، فرهنگی، قومی و مذهبی.
باید توجه داشت که اولا موارد دیگری را می توان به این لیست افزود، دوما این اتفاقات در همه افراد باعث افسردگی نمی گردند و پاسخ دهی افراد به این عوامل می تواند متفاوت باشد و سوما همراهی این عوامل با هم می تواند شانس ابتلا به افسردگی را بسیار بالا ببرد.
حال سوال اینجاست که دانستن این عوامل چه اهمیتی دارد؟ از آنجا که افسردگی بیماری بسیار شایعی است، هیچ کس نمی تواند مطمئن باشد که این بیماری به سراغ او نمی آید. دانستن عوامل موثر بر شروع بیماری و معیارهای تشخیصی افسردگی که در شماره قبل مجله به آنها اشاره گردید، به ما کمک می کنند که در صورت شروع علائم برای خود و یا اطرافیان، به فکر بیماری افسردگی بیافتیم و پیش از استقرار و تشدید بیماری به فکر درمان آن باشیم.
برای پیشگیری چه باید کرد؟ همان طور که ذکر شد، برای پیشگیری و یا جلوگیری از پیشرفت بیماری، دانستن عوامل موثر بر شروع بیماری و معیارهای تشخیصی افسردگی بسیار مهم و کمک کننده اند. وقتی فردی با اتفاقات مهم و اساسی در زندگی نظیر سوگ عزیزان، طلاق، از دست دادن شغل و یا مهاجرت مواجه می گردد، نیاز به حمایت بیشتر عاطفی و فکری دارد و این وظیفه اطرافیان است که به او کمک نمایند. مثلا افرادی که در معرض عوامل ذکر شده قرار می گیرند، بهتر است از دیدن فیلم های غمگین کننده، معاشرت با افراد منفی نگر و یا کسانی که خود مبتلا به افسردگی هستند ولی تحت درمان قرار ندارند، اجتناب نمایند. افرادی هم که سابقه قبلی افسردگی دارند، باید مراقب عود آن در اثر عوامل ذکر شده باشند و در صورت شروع علائم به فکر درمان بیافتند.
