تخم مرغ از قدیم الایام به عنوان یک غذای مقوی و کامل برای تمام سنین شناخته شده است. با این حال، پزشکان در طی چند دهه اخیر به دو دلیل عمده توصیه به محدودیت مصرف تخم مرغ را در دستور کار خود قرار دادند. اول بالا بودن میزان کلسترول که مصرف تخم مرغ را برای بزرگسالان محدود می ساخت و دوم ایجاد حساسیت و آلرژی نسبت به تخم مرغ که مصرف آن را برای کودکان خردسال محدود می نمود. در این مقاله ضمن توضیح مواردی که مصرف تخم مرغ واقعا باید محدود گردد، به نتایج یک تحقیق دانشگاهی در مورد تاثیر مثبت مصرف تخم مرغ بر رشد کودکان خردسال اشاره خواهیم کرد.
فواید مصرف تخم مرغ چیست؟
تخم مرغ غذایی نسبتا کامل است، چون حاوی قند، پروتئین، چربی، ویتامین، املاح و آب می باشد. کمتر غذایی در طبیعت می توان یافت که تمامی این اجزا را در کنار هم داشته باشد. تمامی ۹ اسید آمینه ضروری برای ساخت پروتئین ها به همراه ۹ اسید آمینه دیگر در تخم مرغ وجود دارند. به جز ویتامین C، اکثر ویتامین ها شامل A، D، E، K، B2، B3، B5، B6، B9، B12 و Choline در تخم مرغ یافت می شوند. از نظر املاح و مواد معدنی، تخم مرغ دارای کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، ید، روی، سلنیوم و مولیبدن می باشد. تخم مرغ های غنی شده (Omega-3 Eggs) نیز حاوی چربی های مفید اشباع نشده به خصوص امگا-۳ می باشند. حدود ۷۵ درصد وزن یک تخم مرغ بدون پوسته را هم آب تشکیل می دهد. پس بیهوده نیست اگر تخم مرغ را یکی از کامل ترین و مفید ترین منابع غذایی بدانیم.
مضرات مصرف تخم مرغ چیست؟
در یک تخم مرغ بزرگ ۵۰ گرمی آب پز شده، حدود ۱۸۷ میلی گرم کلسترول وجود دارد، که معادل ۶۲ درصد حد مجاز توصیه شده مصرف روزانه کلسترول برای افراد سالم بزرگسال یعنی ۳۰۰ میلی گرم در روز می باشد. میزان توصیه شده برای افرادی که کلسترول خون بالا دارند، ۲۰۰ میلی گرم در روز می باشد. بر این اساس افراد مبتلا به دیابت، بیماری های قلبی و دارای کلسترول بالای خون نمی توانند مانند افراد عادی تخم مرغ مصرف نمایند. تخم مرغ همچنین یکی از شایع ترین علل آلرژی و حساسیت غذایی در کودکان خردسال می باشد، که البته این حساسیت بیشتر نسبت به سفیده تخم مرغ روی می دهد و ثانیا با افزایش سن کودکان در اکثر موارد از بین می رود.
آیا تخم مرغ برای رشد کودکان خردسال مفید است؟
پژوهشگران در دانشگاه واشنگتن، مطالعه ای را بر روی ۱۶۳ کودک ۶ تا ۹ ماهه برای یافتن تاثیر تخم مرغ بر رشد آنها به مدت ۶ ماه انجام دادند. به نیمی از این کودکان روزی یک تخم مرغ داده شد، در حالی که نیم دیگر تخم مرغ مصرف نمی کردند، اگرچه رژیم غذایی هر دو گروه مغذی بود. نتایج پژوهش نشان داد که کودکانی که تخم مرغ مصرف می کردند، از نظر دو شاخص افزایش قد و وزن نسبت به سن وضعیت بهتری نسبت به گروه دیگر داشتند. مصرف تخم مرغ همچنین باعث تقویت عملکرد مغزی و جلوگیری از کمبود وزن در بیشتر کودکان گروه اول گردید. شاید یکی از دلایل این تاثیر مثبت بر عملکرد مغز، وجود ماده کولین (Choline) و یک نوع اسید چرب امگا-۳ به نام DHA در زرده تخم مرغ می باشد که هر دو آنها موادی ضروری برای سلامت و رشد مغز محسوب می شوند. این مطالعه تاکیدی مجدد بر پژوهش هایی داشت که نشان می دادند که گنجاندن تخم مرغ در رژیم کودکان خردسال، شاخص های رشد آنها را به طور کلی بهبود بخشیده و از رشد ناقص آنها جلوگیری می نماید.
در چه مواردی مصرف تخم مرغ باید محدود گردد؟
متاسفانه همانطور که اشاره گردید، برخی کودکان خردسال نسبت به تخم مرغ و به خصوص سفیده آن حساسیت نشان می دهند. در این زمینه مادران باید مطمئن شوند که عدم تحمل غذایی مانند برگرداندن (بالا آوردن) غذا را به حساب آلرژی کودک نسبت به تخم مرغ نگذاشته و او را از این منبع غنی غذایی محروم ننمایند. کودکانی که فقط نسبت به سفیده تخم مرغ حساسیت نشان داده اند، پس از مشورت با پزشک هنوز می توانند زرده تخم مرغ که حاوی کولین و DHA می باشد را مصرف نمایند. مادران همچنین می توانند تغذیه کودک ۶ ماهه با تخم مرغ را با مقادیر کمی از زرده (مثلا یک سوم زرده کامل) شروع نموده و بعد آن را افزایش دهند و در صورت عدم بروز آلرژی، سفیده تخم مرغ را هم به رژیم اضافه نمایند. در مورد بزرگسالان هم با وجود اختلاف نظرهای موجود، بهتر است که افراد مبتلا به دیابت، بیماری های قلبی، نارسایی کلیوی و دارای کلسترول بالای خون در مورد میزان مجاز مصرف هفتگی با پزشک خود مشورت نمایند. بدیهی است بزرگسالان دارای آلرژی نسبت به تخم مرغ هم متاسفانه از مصرف این منبع غنی غذایی محروم می باشند.
